Radio Mama

In deze aflevering is Prof. Dr. Steven Laureys te gast bij Radio Mama. Hij is neuroloog en wereldautoriteit als het gaat om de werking van het brein. Hij bestudeerde de impact van meditatie op ons brein en schreef er twee boeken over: het no-nonsense meditatieboek en het no-nonsense meditatie oefenboek. In december komt zijn nieuw boek uit, dat gaat over meditatie bij kinderen. Daarnaast is professor Laureys ook vader van vijf.

Wat is meditatie?

Volgens professor Laureys is het moeilijk om één welbepaalde definitie te geven aan het begrip ‘meditatie’. Het is immers iets subjectiefs wat niet makkelijk gestandaardiseerd kan worden. Er zijn verschillende manieren en frequenties om aan meditatie te doen, wat ook automatisch leidt tot verschillende effecten afhankelijk van persoon tot persoon. Professor Laureys definieert het begrip dan ook zeer ruim: volgens hem is meditatie mentale gymnastiek. Het  is aandacht hebben voor je mentale welzijn en je aandacht leren focussen op één ding. Zo kan je er tijdens het mediteren voor kiezen om te focussen op je gedachtestroom, op je zintuiglijke gewaarwording of op je emoties.

De wetenschappelijk bewezen effecten van meditatie op ons brein

In het kader van zijn onderzoek naar de effecten van meditatie op het menselijk brein onderzocht professor Laureys de hersenen van boeddhist Matthieu Ricard, de persoonlijke vertaler van de dalai lama. Uit dat onderzoek bleek onder meer dat mediteren ervoor kan zorgen dat bepaalde hersenstructuren dikker worden en dat er meer connecties ontstaan tussen beide hersenhelften.

Verschillende technieken om te mediteren

Er zijn verschillende technieken en manieren om te mediteren, waarbij ieder uniek mens een andere ontdekkingstocht wacht. Zo kan je mediteren door bijvoorbeeld te focussen op je eigen ademhaling, door een bepaald mantra op te zeggen of door aan geleide meditatie te doen via een app. Er zijn quasi oneindig veel mogelijkheden. Dat is wat meditatie mooi maar tegelijkertijd ook moeilijk maakt. Het is geen ‘quick fix’ voor een bepaald probleem, maar vraagt inspanning en motivatie.

De positieve effecten van meditatie

Eerst en vooral is het belangrijk om te weten dat ons brein niet goed is in multitasken, maar we dit helaas wel vaak moeten doen. Doordat je tijdens het mediteren net wel focust op één ding, kan je vaak meer genieten van het hier en nu én blijk je ook productiever te zijn en tijd te winnen. Daarnaast heeft onderzoek aangetoond dat het effect van meditatie op bepaalde medische problemen bijna even groot kan zijn als dat van medicatie. Bij patiënten met een hoge bloeddruk, hoofdpijn of depressie kan meditatie wel degelijk – in combinatie met medicatie – een verschil maken.

Mediteren als jonge ouder, hoe?

Wie (kleine) kinderen heeft en alle ballen tegelijkertijd omhoog moet houden kan vast beamen soms even rust nodig te hebben. Voor vele ouders is het eerder een luxe dan een vanzelfsprekendheid om twee keer per dag twintig minuten te kunnen vrijmaken voor meditatie. Daarom benadrukt professor Laureys dat het absoluut niet nodig is om je aan een bepaald meditatieschema te houden. Meditatie is géén competitiesport.  Zo kan je volgens hem aan meditatie doen op een matje, maar ook ernaast. Je kan bijvoorbeeld mediteren wanneer je pendelt naar je werk (op de trein, tram of bus), onder de douche of tijdens het tandenpoetsen. Wanneer je als ouder met kleine kinderen bijna ‘overkookt’ op een moeilijk moment, kan mediteren ook simpelweg zijn dat je stilstaat bij het gevoel dat je hebt in plaats van te roepen of straffen. Daarna is het de kunst om het gevoel even te laten zijn en te weten dat het overgaat. Uit onderzoek blijkt namelijk dat emoties en gedachten komen, maar ook weer gaan.

Kunnen kinderen mediteren?

Vanaf de leeftijd van ongeveer drie jaar kan je je kind vertrouwd maken met mediteren. Belangrijk is wel dat je het als ouder op een speelse manier aanbrengt en dat het ‘kort en plezant’ blijft. Ook zijn er bepaalde apps die kinderen leren actief te mediteren door hen opdrachtjes te geven. Mediteren kan zelfs al tijdens het tekenen of puzzelen gebeuren. Je kunt je kind ook leren om in kleermakerszit te gaan zitten tijdens het mediteren. Dat zorgt automatisch voor een bepaalde flow met focus op de ademhaling. Meditatie dient niet om je kinderen kalm te houden, maar net om hen sterker en assertiever te maken en te leren omgaan met hun emoties en met anderen.

Ook nog in de podcast:

Over de nood aan ruimte voor meditatie in het onderwijs, over verschillende soorten apps bij het mediteren en over hypnose en hypnobirthing.

Wil je nog meer te weten komen over meditatie? Beluister dan zeker de podcast met professor Laureys of schaf één van zijn boeken aan!